Natuurgebieden

De Abdijbossen liggen op de hoge zandgronden van Noord-Brabant. Wandel door het bos met Oostenrijkse dennen, berk en vlier. Er is ongeveer dertig meter hoogteverschil met de naastgelegen Noordpolder van Ossendrecht. Geniet van de vele vogels in het bos en de vergezichten vanaf de hoger gelegen wal. Er lopen drie wandelingen door het gebied: wandelpad Pauw (5 km) en de wandelpad Abdij (2,5 km) en wandelroute Kikker (4,5 km). Liefhebbers van wandelen en lekker eten en drinken kunnen ook kiezen voor happen en trappen. De fietsroute is ongeveer 50 kilometer en onderweg stop je meerdere keren voor een heerlijke culinaire pauze.

Boswachterij Dorst bestaat voornamelijk uit grove dennenbos dat in het begin van de 19e eeuw op heidegebied is aangeplant. Dit gebied stond bekend als Seterse Heide. Opvallend zijn de vele grote zandverstuivingen, die met aangeplante dennen bedwongen worden. Ook zijn er mooie vennetjes met grazende Galloway-koeien. Verder zijn er verschillende leemputten, ontstaan door de activiteiten van de voormalige steenfabriek “De Vijf Eiken” uit Rijen. Rondom de leemputten vind je een bijzondere vegetatie zoals geelgroene zegge, liggende vleugeltjesbloem en grondster.

Boswachterij Ulvenhoutse Bos bestaat uit het Sint-Annabos, het Voorbos, het Nieuwbos, het Prinsenbos en het Chaambos. Sommige stukken in het Voorbos en Chaambos zijn zo’n 1.000 jaar oud. Dit is heel bijzonder, zulke oude bossen komen in Nederland bijna niet meer voor. Je kunt er wandelen, fietsen of met een gids op stap in loof- en naaldbossen met slootjes en greppels waarin opkwellend grondwater staat.

Een verrassend vogelrijk gebied met een grote vlakte die het overtollige water van de Beerze opvangt. Je hoort en ziet langs de kronkelende beek en op de natte grasvlakte verschillende vogels, zoals aalscholvers, ooievaars en reigers.

De Brabantse Wal

De Brabantse Wal is een zandplateau dat zich in het uiterste westen van de provincie Noord-Brabant, uitstrekt van de Belgische grens in het zuiden tot aan Steenbergen in het noorden en tot de Wouwse Plantage in het oosten. Het gebied valt op door een grote verscheidenheid in landschappen. Het glooiende terrein van de Brabantse Wal klimt bij Woensdrecht tot wel 20 meter boven zeeniveau en dit levert fraaie vergezichten op, hier treft je Natuurpoort De Volksabdij. Na het klimmen gaat het landschap plots weer over in de uitgestrekte polders rond Steenbergen en hier tref je Natuurpoort Benedensas. de wateren van de Zeeuwse delta en de bossen van de Wouwse Plantage, waar je Natuurpoort Wouwse Plantage tegenkomt. In het midden van het gebied ligt Bergen op Zoom, de thuishaven van Natuurpoort Lievensberg.

Dit gevarieerde heidegebied dankt haar naam aan de baron de Cartier de Marchienne, die het ernaast gelegen Duizels Hof in 1863 kocht. In het gebied groeien onder meer ronde zonnedauw en klokjesgentiaan. Reptielen als gladde slang en levendbarende hagedis leven hier. Ook de Heikikker kan men er vinden.

In de Dintelse Gorzen zijn eb en vloed verdwenen, maar de bodem in het natuurgebied is afwisselend zoet en zout. Je vindt er zoutminnende zeekraal en lamsoor. In april leveren de wilgen, vlier en duinriet een prachtig kleurenpalet op. In juni bloeien duizenden orchideeën.  Let op: honden zijn niet toegestaan in dit natuurgebied. De Dintelse Gorzen is namelijk een internationaal belangrijk vogelgebied, je wandelt er ook langs een vogelkijkhut. Bovendien zorgen grazende Schotse hooglanders ervoor dat het natuurgebied open blijft.

Herperduin  is een afwisselend natuurgebied met bos, heide, zandverstuivingen en vennen. Tevens het leefgebied van Taurossen en Exmoorpony’s.

De Kampina is met haar afwisselend droge en natte heide, bossen, beken en vennen een natuurgebied met een verrassend afwisselend landschap en één van de meest waardevolle heidegebieden van ons land.

De Maashorst, het grootste aaneengesloten natuurgebied in Noord-Brabant, trakteert je op prachtige bossen en heidevelden, indrukwekkende stuifduinen, vennen, weiden en spannende kronkelbeekjes. Kom ook genieten van deze afwisseling in flora én fauna.

De Pannekoek is het buitenmuseum van de Biesbosch. Het is een zogenaamde hakgriend van ongeveer 8 hectare groot die direct naast het Biesbosch Museum ligt. Het gebied is voorzien van wandelpaden en over land bereikbaar. De uitgezette wandeling van 2 km voert langs een wilgentuin en een eendenkooi.

De Peellandbreuk loopt vanuit Deurne in noordwestelijke richting tussen Bakel en Milheeze door naar Gemert en verder richting Uden. De aardlagen aan weerszijden van de breuk verschuiven in verticale richting langs elkaar. De horst stijgt en de slenk daalt. De breuken bewegen vandaag de dag nog steeds. Soms met een schok, zoals de aardbeving bij Roermond in 1992, maar overwegend heel langzaam. Gemiddeld zakt de slenk 0,5 millimeter per 10 jaar. Lichte aardbevingen in de ondergrond zullen in de toekomst nog steeds voorkomen.

In natuurgebied De Scheeken is het populierenlandschap van de Meierij op zijn mooist. De populierenteelt heeft de bosfauna en -flora door de eeuwen bewaard. Zo zijn nu nog oerboskruiden zoals eenbes en bosanemoon veelvuldig in de bossen aanwezig en is het bijzonder rijk aan vogels en vlinders. De Mortelen en De Scheeken vormen samen het hart van Het Groene Woud en zijn het grootste landschapsreservaat van Noord-Brabant. Je vindt hier ook edelherten.

Natuurgebied de Strabrechtse Heide behoort tot een van de grootste heidegebieden van Nederland en biedt een afwisselend landschap van bos en heide met idyllische vennetjes. Het Beuven is het grootste ven van Nederland. Op de droge plaatsen staat struikhei en jeneverbes, op de natte plaatsen Dophei, Pijpenstrootjes, Gagel en Klokjesgentiaan. De vergrassing van de heide wordt tegengegaan door beweiding door een schaapskudde, door maaien en door plaggen. De heide wordt omgeven door bossen. Door de weidsheid van het gebied is het er heerlijk rustig wandelen en fietsen. Je vindt hier ook grote grazers.

De Deurnesche Peel is een uitgestrekt waterrijk gebied dat door weinig mensen verstoord wordt. Daardoor is het een waar paradijs voor honderden soorten moeras- en watervogels. Ganzen brengen er de winter door en kraanvogels doen het gebied aan tijdens de trek.

Grenspark Kalmthoutse Heide is het enige grensoverschrijdende Nationaal Park van Nederland. Dat de natuur niet in begrenzingen denkt of groeit, is hier duidelijk. Onder andere de enorme diversiteit van dit stuk natuur is van aanzienlijke ecologische en cultuurhistorische waarde. Hier wisselen weidse, ongerepte landschappen, zoals heide, vennen, duinen, bossen, weilanden en polder elkaar af. Je komt hier letterlijk en figuurlijk op adem, te voet, op de fiets of te paard. Droom weg op de uitgestrekte heidevelden die in schemering hun mysterie verhullen. Struin aan de rand van stille en rustgevende vennen of ga de bossen in en sta oog in oog met reeën en roofvogels.

Een van de mooiste beekdalen van Nederland is het Dommeldal. Dwars door het grondgebied van Sint-Oedenrode loopt dit bijzondere beekdal. Voor de vogelliefhebbers is er altijd wel een aantal van de ruim 50 verschillende broedvogels te zien.

Deze Natuurpoort is gelegen in Nationaal Landschap Het Groene Woud, het gebied van 35.000 hectare binnen de stedendriehoek ‘s-Hertogenbosch-Eindhoven- Tilburg. Landbouw, recreatie en natuur zijn er in balans. Het Groene Woud is mooi, rustig en verrassend. Ontdek het zelf!

Amper een eeuw geleden bestond dit bos nog uit heide, zandverstuivingen en een paar vennen. Omdat de boeren veel last hadden van het stuivend zand, besloten ze de grond te bebossen. Zo ontstond het Vresselse Bos (ook wel Vresselsbos), een 250 hectare groot bosgebied dat nu in handen is van Staatsbosbeheer. Midden in het bos ligt een natuurlijk ven, de Hazenputten.

Jantjesplaat

Dit afwisselende gebied met jong wilgenbos, droogvallende slikplaten en rietkragen geeft een prachtig overzicht van de landschappen die de Biesbosch rijk is. Avontuurlijke laarzenpaden doorkruisen het gebied, waar lepelaars, grutto’s blauwborsten en regelmatig jagende zeearenden en visarenden te vinden zijn.

De Kraaijenbergse Plassen vormen een uitgestrekt plassengebied van ruim 475 hectare aan water en 200 hectare aan natuur in het Land van Cuijk, Het is één van de grootste watergebieden in Noord-Brabant en leent zich uitermate goed voor watersport en strandrecreatie. Daarnaast is het mogelijk om de natuur te verkennen doormiddel van de 15,5 km aan wandel- en fietspaden. De Kraaijenbergse Plassen zijn het gehele jaar door voor iedereen gratis toegankelijk.

Dit prachtige natuurgebied ontleent haar naam aan verzekeringsmaatschappij De Utrecht, nu ASR, die eind 19e eeuw begon met het ontginnen van de uitgestrekte heidevelden. Een monumentale brandtoren met houtvesterswoning is een herinnering aan deze werkzaamheden. De 25 meter hoge uitkijktoren bij het ven ‘de Flaes’ biedt een spectaculaire uitkijk over het gebied.

Natuurpoort de Roovertsche Leij is gelegen aan de rand van landgoed Gorp & Roovert. Het riviertje ‘De Roovertsche Leij’ stroomt hier door 1200 ha bossen, graslanden, vennen en landbouwgronden. Naast vier oude boerderijen zijn ook het ‘Kasteeltje’ en de ‘Paradijsbrug’ te bewonderen. Deze laatste is vernoemd naar Johannes Goropius Becanius (1519-1572) die veronderstelde dat hier het Aards Paradijs moet hebben gelegen.

Kasteel Heeswijk ligt al zo’n 1.000 jaar op het gelijknamige landgoed als een onneembare vesting aan de kleine rivieren de Aa en de Leijgraaf, te midden van moerassen. Op het landgoed lijkt de historie weer tot leven te komen. De monumentale lanen zijn versierd met eveneens monumentale ornamenten en hekwerken De ijsvogel is een vaste gast aan de kasteelgracht en in de Aa vinden de libelle en de weidebeekjuffer hun thuis.

Natuurpoort Lievensberg ligt aan de rand van het eeuwenoude Landgoed Lievensberg. Kinderen komen hier graag om te spelen, maar er is ook genoeg ruimte voor een zomerse picknick en om te sporten. Het is bijzonder afwisselend, met bossen, open plekken, heidevelden, een moerasgebied en een zandverstuiving. Kies een van de vele paden en ontdek het zelf!

Een kasteel, statige lanen, flink wat stromend water, dat is Landgoed Nemerlaer. Het landgoed, in bezit en beheer van Brabants Landschap, verleent haar naam aan de Nemer, de beek die door het gebied stroomt. Op het landgoed is van alles te zien. Zoals architectuur; het kasteel is verbouwd in de stijl van de neogotiek. Of natuur; rond het kasteel broeden kleine bonte spechten en wielewalen. Oisterwijk in Beeld maakte enkele filmpjes over het landgoed en het kasteel en een ware film ‘De verborgen verhalen van Nemerlaer’. Meer informatie over Landgoed Nemerlaer vind je ook op Bezoek Oisterwijk. Fotograaf: Rob Rokven

Zo dicht bij de stad en toch ver weg van alle drukte, dat is Landgoed Visdonk. In dit prachtig stuk afwisselende natuur vind je heide, bos, vennen, maar ook restanten van een rijke turfhistorie. In 1449 werd de Elderse Turfvaart gegraven, die nog steeds te zien is bij de Visdonkseweg en de Boswachtersdreef. In de 17e eeuw stond hier een hoeve met de naam Visdonk en de huidige lanen en paden herinneren nog aan het latere landgoed. Landgoed Visdonk wordt beschermd en beheerd door Natuurmonumenten.

Landgoed Wolfslaar kent een rijke geschiedenis. Al in de 17de eeuw was hier een boerenhoeve. In 1862 gaf de toenmalige eigenaresse Barones Charlotte Storm-Cuypers de opdracht tot de bouw van het landhuis en koetshuis zoals we die nu nog steeds kennen.

Achter het bedrijf naast de Natuurpoort liggen drie leemputten. Deze leemputten of leemkuilen zijn ontstaan door het graven van leem voor de fabricage van bakstenen in de steenfabriek. De putten zijn een groot deel van het jaar met water gevuld en een broedplaats voor onder andere kikkers, padden en salamanders.

Wat direct opvalt in De Maasheggen: je komt op veel plekken geen prikkeldraad tegen maar meidoornheggen en sleedoorn. Zij vormen de natuurlijke afrastering tussen weilanden. UNESCO heeft de Maasheggen aangewezen als biosfeergebied. Daarmee neemt de Maasheggen deel aan het internationale UNESCO programma ‘Man and the Biosphere’ (MAB). Biosfeergebieden zijn gebieden met een speciale status waar mens en natuur samenleven. De Maasheggen is het enige biosfeergebied van Nederland.

Vanaf de uitkijktoren heb je een prachtig uitzicht op de Gement en het Moergestels Broek, waar een prachtige wandelroute van 4,8 km loopt. Samen met lokale boeren werken Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hier aan de verbetering van de natuur. Het is het ­belangrijkste broedgebied voor de grutto in Brabant en een kraamkamer voor hazen en reeën. 

Vlakbij Natuurpoort De Bungelaer vind je de Mookerheide. Dé ideale plek om te wandelen en te genieten van de rust. De Mookerheide is een natuurgebied met uitgestrekte heidevelden, mooie bossen én een rijke geschiedenis. De Mookerheide is voor veel Nederlanders een bekend natuurgebied. Maar dat was ooit anders. In de Tachtigjarige Oorlog vond hier de beroemd geworden Slag om de Mookerheide plaats. De Mookerheide ligt aan de overkant van de Maas en is bereikbaar via de fietsbrug bij Katwijk en de veerpont in Cuijk.

Eeuwenlang hebben grote gebeurtenissen als watersnoodrampen, de Tweede Wereldoorlog en de komst van de Deltawerken hun sporen achtergelaten in de Biesbosch. Sinds 1994 is het gebied Nationaal Park met als recentelijk hoogtepunt de terugkeer van de zeearend.

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen wordt ook wel eens de Brabantse sahara genoemd! Je vindt hier grote zandvlaktes, heide en bossen. Kom hier heerlijk struinen door het stuifzand, maak een fietstocht door uitgestrekte bossen of kom paardrijden of mtb’en over zandheuvels.

Natuurgebied Beleven (spreek uit: bele-ven) bestaat pas sinds 2008 en is in eigendom en beheer van Brabants Landschap. Het waterrijke gebied is een paradijs voor weidevogels, maar ook andere vogelsoorten en zoogdieren vinden er hun thuis. Vanaf een vlonder in de vorm van een mammoet heb je een prachtig uitzicht over het Beleven. Foto: Henk Schepens.

In kleinschalig natuurgebied de Mortelen wandel je door bossen, bomenlanen, ruige weilanden en houtwallen. Maar ook loop je langs sloten en beekjes. Onderweg kom je het mooie witte kasteel Heerenbeek tegen en verschillende langgevelboerderijen. De naam ‘Mortelen’ betekent op weke, zachte grond. De Mortelen maakt deel uit van het Groene Woud: Bezoek het Groene Woud.

Natuurpoort Nederheide ligt middenin de Stippelberg, een van de mooiste natuurgebieden van de Peel met een oppervlakte van maar liefst 1.000 hectare. Naast schitterende uitgestrekte bossen vindt je hier een variatie aan poelen, zandverstuivingen, heide en statige lanen. In dit gebied broeden wel tachtig vogelsoorten en ook Schotse hooglanders, eekhoorns, reeën, hazen en vossen vinden hier hun thuis.

Natuurgrenspark De Groote Heide is een natuurgebied van 6000 hectare aan prachtige natuur, met heide, bossen, vennen en riviertjes. Zes gemeenten werken samen om het natuurgebied en ‘hun’ natuur te koesteren. Natuurpoort De Plaetse en Natuurpoort De Achelse Kluis geven toegang tot het natuurgebied.

Natuurpark De Heihorsten ligt middenin de prachtige natuur van Zuidoost-Brabant. De vennen, met het Keelven (wandelroute, 7km) als grootste ven en het nabijgelegen het Bultven, zijn ontstaan door het uitwaaien van het zand. De Heihorsten heeft een prachtig landschap met bossen, vennen en heide, met daarop verschillende soorten grazers als paarden, koeien, schapen en Schotse Hooglanders. 

In de Oisterwijkse Bossen kun je heerlijk fietsen en wandelen door het bos en langs de vele vennen, die elk seizoen bijzonder zijn! Ontdek de vele paadjes en speur naar spechten en reeën. De vele vennen in dit prachtige natuurgebied stammen uit de laatste ijstijd en zijn meestal gevormd door de wind. Het voedselrijke gebied maakt het een waar vogelparadijs. Elk van deze vennen heeft zijn eigen, unieke verhaal. Ga lekker zitten op een van de bankjes bij een ven en lees ze allemaal.
Fotograaf:  Merel Nijs

De Ossendrechtse Duinen is een erkend stiltegebied samen met de naastgelegen Kalmthoutse Heide. Beide onderdeel van Nationaal Park Grenspark Kalmthoutse Heide.  Je bent even in Afrika met zandduinen en zeedennen. Ossendrechtse Duinen liggen nabij Ossendrecht en Putte. Het gebied is de thuis van bijzondere vogels zoals de nachtzwaluw, boomleeuwerik en roodborsttapuit en insecten waaronder de zandloopkever. 📸: Natuurmonumenten.

In het Brabantse natuurgebied de Peelse Heide wisselen bos en heide elkaar af en liggen mysterieuze verhalen aan je voeten. De Peelse Heide is onderdeel van de Brabantse Kempen. Vanaf Natuurpoort De Brandtoren, vlakbij de grens met België, ontdek je o.a. geheimzinnige keien en cirkels.

De Rucphense bossen zijn, ondanks de naam, meer dan bossen alleen. In de IJstijd ontstonden hier de zandduinen die je er nu nog ziet. De bossen, heide en graslanden zijn eigenlijk helemaal niet natuurlijk ontstaan: die zijn allemaal door mensen geplant. Het resultaat is een natuurgebied met elke keer andere natuur om je heen. Afkoelen in een donker dennenbos in de zomer, in bomen klimmen op de eenzame dennen van de zandvlakten of een wijds uitzicht over de paarse hei? In de Rucphense Bossen kan je heerlijk actief zijn. Je kunt er wandelen, fietsen, mountainbike en paardrijden door dichte naaldbossen, uitgestrekte zandvlakten, loofbossen, hei en graslanden. De Rucphense bossen is ook echt een familieplek.  📸 Natuurmonumenten

De (Staats)bossen van Sint Anthonis werden aangelegd voor paalhout voor de mijnen in Limburg. De grove den leende zich hier uitstekend voor. Het centrale deel van Sint Anthonis wordt bepaald door de Ullingse Bergen. Het is een fantastisch te ontdekken natuurgebied dat bestaat uit bos, heide en zandverstuivingen. Om de heide te behouden, wordt het terrein begraasd door een kudde van ca. 50 Kempische heideschapen, een ras dat hier van oudsher thuis hoort. Ook vind je hier Schotse Hooglanders, die naast oude en jonge grassen eten zij ook stugge gewassen zoals dorre takken, jonge berkjes en oude heideplanten.

De moeraslanden van de Steenbergsche Vliet vormen een bijzonder rustgebied voor watervogels en vissen. Huur een kano of sloep (via www.akkermans.com) en ontdek het gebied vanaf het water. In het voorjaar biedt het relatief ondiepe water een perfecte kraamkamer voor vissen als de karper en snoekbaars.

Weeldse Heide

Het landschap rondom de Spartelvijver kenmerkt zich door een afwisseling van akkers, weide, bossen, lanen en houtwallen. Ontdek de verschillende vennen in natuurgebied Weeldse Heide, zoals ’t Panneven, waar Hagedissen en Heikikkers leven. Of kijk eens uit naar de Patrijs of de Wulp; grote broedvogels die zich thuis voelen op de heideontginningen.

Als één der laatste in Nederland tot stand gebrachte landgoederen kent de Wouwse Plantage een geschiedenis van meer dan vier en een halve eeuw. In deze periode hebben de eigenaren de Plantage weten te veranderen van heide, maar ook moeras en onbebouwde grond, in een prachtig boslandschap.

Dit kleine natuurgebied mag u niet missen! De door kunstenaar Arie Huisman ontworpen vogelobservatiehut biedt een adembenemend uitzicht over de Zevenbansche Boezem en de mooi gerestaureerde Zandwijkse en Uitwijkse molen.

Ten oosten van Bergen op Zoom lag in de Middeleeuwen een groot moeras, waar vanaf de 13e eeuw turf werd gewonnen. Na het weggraven van het veen bleef een uitgestrekte plas achter, die enorme hoeveelheden water kon opnemen: kon ‘zuipen als de zee’, vandaar de naam Zeezuiper. Door ontwatering en verlanding schoot er eind 20ste eeuw nog weinig van over, maar door middel van ‘natuurontwikkeling’ – het omleiden van sloten en vasthouden van water – begin deze eeuw is het moeras deels in zijn oude glorie hersteld. De bomen staan er nu te verzuipen. Dat ziet er luguber en tegelijk majestueus uit. Sinds deze aanpassing komt de visarend tijdens de voor- en najaarstrek (april en september) op bezoek. De totale lengte aan oude beuken- en eikenlanen bedraagt hier ettelijke kilometers, die er deels vervallen bijstaan.  In hun holen, spleten en rottend hout broeden uilen en spechten en het kan ook zomaar gebeuren dat je een boommarter langs de stammen achter een eekhoorn aan ziet jagen.

In het natuurgebied Zevenhutten in Cuijk vind je bos, grasland, akkers en houtwallen. Het unieke karakter van het gebied wordt versterkt door de hoogteverschillen die op sommige plaatsen liefst tweeëneenhalve meter bedragen. Ook woont er een grote dassenfamilie.